PREIKESTOL LYRIKK (1988) Sigve Lauvaas * Side 33-41

Side 33-41

DU KJEM HIT

Du kjem hit, og ikkje lenger.

Grensestolpen held oss vaken.

Du har Gud i hjarta, venn.

Og eg møter dine steg.

Einsam går du, må eg tenkje,

ut i regnet etter slekta.

Du kjem hit og ikkje lenger.

Sanninga er kjærleiken.

Ingen går aleine her ifrå.

Ordet, songen gjev deg styrke

til å kome inn i landet.

Du er ikkje einsam lenger.

VI TALAST

Vi talast vel att? sa han

kvar kveld han gjekk.

Og somme gonger tok han meg i handa.

- Får tru at vi råkast.

Så skildest vi.

Så møttest vi ved grinda. Han hjelpte

lammet. Han var utan hund.

Gjekk liksom, og berre tagde.

Sommaren var komen. Tankane strekte

inn i fjellheimen. Der han gjekk,

siste ferdamannen.

TIDA

Siste timen. Timen i Getsemane.

Krossen som gav verda fred.

Vegen til Paradis.

Tida, slik ho er for oss.

Utan ro, utan stopp.

Vi er med på karusellen.

Medieflaumen. Siste kvelden.

Vi er fødde til å sjå,

vere vitne til Himmelferda.

I det ljos som Herren skapte

skal vi stige, skal vi stige,

sjå Guds englar ved vår side

heime i Guds Paradis.

34

JUL

Heim til jul, til far og mor,

heim til fest og hyggje.

Vere saman, syster, bror,

byggje sterke band. Byggje

heimen, over land, over by.

Vere som ei sky, ein styrke,

i ei mørk og farleg verd.

Vere heime, denne jula. Sjå,

ljoset, stjerneljoset.

Høyre bålet, middnattstimen.

Englar syng, stig opp og ned.

SNART SKIN SOL

Snart skin sol. Det skin i snø.

Spor frå alle stjerner.

Borna syng, og det er fred.

Nyårsnatta kjem med nye under.

Sol går ned. Verda ynskjer brød.

Gud kjenner sine. Vi må tru

Abraham og Isaks Gud.

Fader Vår, gjer nye under: Sjå, Jerusalem!

Til Herrens hus går vegen vår.

BARNET

Det var ein gong eit barn.

Ho var det sterkaste som var fødd.

Det vesle menneske var av eit anna slag,

hadde klokker i kvart auga,

hadde ei verd i kvar hand.

Hjarta banka trygt, men gråten var opprivande

som havet under orkan.

Har du berre drøymt om henne,

eller har du sett henne i ein båt, på vegen?

Eg veit berre ho er det sterkaste.

Ho skal vekse, eg skal avta.

Snart er ho i ei verd av blomar.

Største blomen er kjærleiken. Eig du denne, er du fri.

Alle stjernene som lokkar og dreg og held oss vakne.

Eg og vil finne ei stjerne å halde i.

35

INSTE DRAUMEN

Å spegle seg, sjå inn i tankemylderet,

finne irrgangar og labyrintar; det er draumen.

Draumen om å vekse, bli stor, halde i noko ein eig,

gå over stokken til sitt eige - og sjå utover bøen

når kornet er mogent til hausting.

Det er som å vere heime, kjenne seg trygg og sterk.

Kjærleiken lyg ikkje, men er som eit hjarta

som aldri sviktar.

Det er godt å vere kar i ei verd utan hat og krig.

Berre alle kunne kome inn i min draum.

Å sjå Jerusalem, gå til Betlehem, stå ved Jakobs brønn,

oppleve Holocaust-museet.

Det er sterkt som Jerusalems murar,

der eg gjekk tidleg ein morgon, før hanen gol.

Eg er glad i dette landet, og dette folket med ord.

Av ordet skapte Gud. Av ordet er alt skapt

som er blitt skapt på jord.

Det ringer i klokker når eit menneske vert fødd.

Når eit barn smiler og ler blinkar stjernene.

Jorda er ein hage for alle menneske,

berre vi kunne sjå det.

SNØ

Djup ligg fonna. Her kviler blomen.

Lengst nede kviler eit barn.

I varm sol gjekk guten. I dag er snøen her,

Og alle spor er borte.

Kjærleiken lever kringom husa her.

Snøen er brå og kald. Iskald og aleine

møter vi verda. Ingen er annleis når snøen kjem.

Eg kyste handa og sa farvel, siste dagen.

Vi kan ikkje vere her stort lenger.

Hjarta kan ikkje halde hus utan deg.

Når snøen er ferdig kjem våren.

Å snu verda kan berre Gud.

36

I BLINDE

Høyrer ikkje, ser ikkje, skjønar ikkje,

er berre rumlande magar, søkjande spyd.

Vi er villfarne, levande på leit etter ord,

etter sanninga. Du festar hendene i mine.

Det bur noko i den som går i mørkret,

du ser ikkje annleis, er redd for å gå feil.

Handa mi er sterk når eg ser.

Ta mi hand, så går vi til verdas ende.

Du og er modig som fører meg fram.

Det er viktig å kome over grensa

før frosten legg is over landet.

Stum står ein og ser. I blinde.

Villfarande, vaktar ein vegen med øyro.

Ein kan kome langt som vil noko, som vil fram.

Det er vegen som fører til målet.

Blinde var vi alle før lyset.

Med takk og undring søkjer ein sanninga.

Berre lyset kan lyfte ein fram til ei anna verd.

Du kjenner stjernene på himmelen.

Ingen kan finne fram utan ei stjerne syner vegen.

Vi treng alle ei stjerne,

og ein engel skal lyse for meg.

37

PREIKESTOL

Å stå på ein stein og svare for seg,

det kan kvar mann som elskar sin veg.

Å reise seg opp, bruke mange ord,

det kan den prest som er så stor.

Alle er prestar i Noregs land,

alle har ein preikestol.

Og har du noko du vil ha fram,

så sei ifrå, det er ikkje skam.

Men skam for dei som går bak din rygg

og buldrar og blæs som ein storm.

Ver tru i det små, gå fram, om vegen er lang,

og til slutt skal du løna få,

framme, i Kanaans land.

Tida er smal, tida er vid, vegen går bratt og i ring.

Og vindane blæs, vi er rådville, fri,

men hjelpe den smed som ikkje kan smi,

for livet er ikkje ein smalhalsa strek,

det er underleg straum i eit liv.

38

VÅR

Nå går snøen i Mørkeskaret, nå kjem lauvet i li.

Kjenner du våren frå inst i hjarta?

veit du at det er ei lykkeleg tid.

Og borna sprett som hare på vegen,

og blomen er god som gull.

Kjærleiken kviskrar i kvart eit laken.

Snart er det sommartid.

Og blomane sprett, og fuglane trippar.

Det er som verda på ny får eit smil.

Eg kjenner eit brødfat som aldri vert tomt,

ei signing frå far og mor.

Eg kjenner ein draum frå då eg var ung,

om ein gong å verte stor.

Så mykje eg skulle gjere, og sjå, høyre frå fjell og myr.

Sit ved ein steingard og ser og ser, inn i ei anna tid.

Eg skulle gjere så mykje godt,

plante eit tre for kvar dag, og sjå eplene modnast

og dele dei ut, eit eple av alle slag

til alle eg møtte, til ven og bror,

til nabo og slekt, ein dag.

Eg skulle vere til for å gjere godt,

heise eit flagg for mor,

gå ut i kulden og redde ein bror,

vere handa og hjarta til far.

Nå går eg kring bøen, sit på ein stein,

kjenner kvar blom og kvist.

 Som liten gjekk eg vegen her, nå er eg vorten stor.

Men våren er blid, og eg takkar for sol,

er glad for kvart blometre.

Når hagen blømer er det fest i mi sjel,

då strålar lyset fram.

Eg kjenner namnet, vegen er her, fjella ropar og syng.

Snart går eg vaktsamt i møte med deg,

og du er evig ung.

39

REISER

Nå reiser eg ikkje meir, nå er det slutt med det.

Berre for augo og hjarta, reiser eg for å møte deg.

Reiser i tid, og rommet - er livet, på jord ein stad.

Her reiser alle på vegar, som maur, mot ei evig grav.

Men bak denne istid, støvet - vil stige til Gud,

og her skal perlene finne sin hank,

og blomen skal sprette ut.

LYKKE

Å vere til, vere i denne sjø, ro mot målet,

med sollys, stjerne, og brød;

det er lykke i livet, for den som kan finne hamn,

reise med bankande hjarte, med kjærleik i kvar ei hand;

det er det beste skutsmål, fred og signing frå jord,

å ro mot Lykkelandet, med strenger og englekor.

BLOM I FJELL

Går du i fjell og finn blom,

vert du glad.

Sjølv er du blom på din veg

i dag.

Berre du visste å vatna han vel,

og stelle han slik

 som blom på fjell.

 Da var du rik.

VEG Å GÅ

Alle har veg å gå. Det er slik.

Ingen kan gøyme sitt andlet for Gud.

Vegen er sjølve livet.

Og vi går og vi trør og vi set våre spor,

men kva er det så som veks opp?

Våre frø er eit endelaust rop om ein bror

som ikkje fekk sjå ei sol.

Vi lever, og døyr.

Vår veg er eit rop.

Vi skulle gå lenger, vi var i eit kor.

Denne vegen er som ein preikestol.

Vi kan sjå, vi kan gå, vi kan møtest igjen,

gi eit ord til helsing og trøyst.

40

TRØYST

Så mange som lengtar etter å sjå.

Lat dei få sjå.

Lat kvar den som lid

finne ein heim, få trøyst i si tid.

Lat ikkje blomane henge på stilk.

Lat dei få sol, kjærleik og trøyst, i vår tid,

medan det ennå er tid.

Lat hjarta få slå

for den verda som ber oss fram,

og Gud – som ser

og skjønar og skjønar

at vi er så små.

LANDSKAP

Her, under hengande lauv, ved fjell og fjord.

Eg ser at det snart er kveld, eg kjenner solelden ror.

Kven møter under ei marmoreik? Ei himmelsol.

Eg opnar ei grind. Her er godt å gå. Eg kjenner meg varm.

Den vegen eg går opnar tankar og sinn mot eit eventyrland.

Kven veit? Snart er tida i skap. Vi skal gå mot ei strand.

Ein morgon er livskvelden her.

Vi er biletet Hans, og vi har eit namn.

41

HAVET

Alle skal møtast ved havet, sjå bølgjene bryte mot land.

Vi skal gløyme pengejaget, og streve med kjærleiksband.

Vi skal finne ei trøyst til det siste, i Ordet som speglar vår kyst.

Vi er dei første som vaknar – når kyrkjeklokkene spør.

Med helsing syng vi mot havet. Vår tid er ei open dør.

Vi skal finne inn til varmen, til heimen, til trøyst, og Gud.

Hjelp dei som vandrar i mørkret, rop liv i den steintunge ur.

DET SKIN

Det skin av dag, det skin i fjell og bre.

Det skin for kvar ein vandringsmann, for blom og hegg og kveg.

Det skin over haug og heim, det skin i hus og hytte.

God morgon, alle instrument, god morgon song og tale.

Det skin så vakkert i mi sjel, det skin frå fagre Lyse.

Når sola går er det blitt kveld, og natta kjem. Det renn ei elv.

Kvar vert det av ditt strålespenn?

Nå vakna alle, kvinner, menn.

La borna sjå: det kjem ein venn til bygda her.

Frå fjellet skal det tale.

Og steinar får ein annan let, og fuglar syng som aldri før.

Nå skin det over dalen her. Det skin i mark og himlaver.

Det skin i is og skare, over fjell og ned til deg.

Så syng ein engleskare:

Halleluja. Nå kjem vår Gud tilbake.

PREIKESTOL LYRIKK (1988) Sigve Lauvaas * Side 26-32

Side 26-32

MITT NAMN ER EIN SJØ

Slå inn mot land. Mitt namn er sjø.

Slip landet, slå og slå og bit.

Mine tenner er sjø, salt sjø.

Eg skal bite meg fast, vere der du er.

Eg skal føre båten i land, knuse og knuse.

Eg er sjø, sjø er mi hand.

Eg skal reise meg. Ryggen skal vere høg som hus.

Du skal sjå og skrike. Eg er sjø. Eg skal bite

og klistre meg fast. Eg skal passe mitt hus.

Alle fiskar skal symje og vekse. Sjøen er rik.

Perler, krystaller, diamanter. Mat for Afrika, India.

Mitt namn er sjø. Eg er mage og akvarium. Sjå.

Eg er ein innestengd buk. Men eg reiser meg

og gynger. Og du kan ri på min hest.

Ta seglduken på og kom ut. Sjø er fest.

Med handa på hjarta, det sviv, gyngar og sviv.

Båten må vere som fisken. Sjøen skal møte deg.

Du er ein framand. Alle skal styre sin båt

på ei farefull ferd. Mitt namn er sjø.

Eg skal lose deg inn til land ein dag.

Landskapet styrer din båt. Livet ditt veks

inn i ei ny tid. Noas ark skal møte ditt garn.

Du er fri. Du skal kome inn i mitt hus, april.

 27

DET FINST EIT FJELL

Det finst eit fjell

for glede, sorg,

eit fjell for styrke, visdom.

Det finst eit fjell for klagesong,

for takk og lovprising.

Det finst eit fjell,

eit menneske, ein Gud.

Det stig ei sky

som syner vegen heim,

eit ljos for mennesket.

Og du må stige fram,

så vert du ung på ny.

FJELLFLORA

Du glir forbi. Landskapet møter deg

i lyng og lauv, i bær og blom.

Ei røys av stein, ein gard av troll

som breen lagde etter seg. Du ser:

det var ein gong, ei anna verd. -

Og vi står att og møter deg, ein draum

av perler: blåe, gule, raude. Sjå!

så vakkert er vårt landskap nå.

Det syng, og barnet syng og fjellet syng.

SJÅ ATTENDE

Far etter folk, stigar i fjellet.

Skipsvrak i fjøresteinane. Det bles.

Storm frå vest. Det fossar, og folk tenkjer.

Båtane var opne den gongen storfuglen herja.

Mange svalt, men matnauda var ikkje stor

på Holmen hans bestefar. Ser du tida?

korleis ho rullar seg. Vi talar eit anna språk.

28 

SKULEN VÅR

Skulen vår går nye vegar.

Alltid må ein tenkje nytt.

Skulen vår er Noregs ambassade,

den gjev oss framtid.

I skulen lærte vi om Wergeland

og Henrik Ibsen, Garborg , Hamsun, Falkberget

og Sigrid Undset. Vi lærte om Grunnloven og 1814.

Vår fridom var ein skatt. Vi song: Fagert er landet

og Gud signe vårt dyre fedreland.

I dag kan vi teikne eit nytt flagg: Europa

vil smelte saman. Alle rettane våre vil kome

med pålegg frå Brussel. Eit land: Europa

vil rope imot deg og fortelje om vegen vår.

Men vi skal fortelje dei nye om fedrelandet

og stige lik adelsborn, og vere fri for hat og tvang.

Men vi kan knyte venskapsband med alle frie land.

Og vi er født til kjærleik, og skulen vår

skal gje oss det beste, tryggleik og von.

Så takk til fedrane, mor og far,

takk for skulen vi ennå har.

Dette er ikkje noko museumsfanfare,

men helsing frå oss elevane bare.

Vi kan ikkje tyde runer,

men vi har antenner for bilete og ord.

Vi lever i medieverda.

Kvar time på dagen, kvar blome i hagen

helsar grunnskulen vår.

Og vi lever og syng i kor:

Skulen vår - er den beste på jord.

FORUNDERLEGE VÅR

Denne vår som kjem og dirrar.

Desse stråler som skin or mold.

Born som ser det yre livet

for aller fyrste gong.

Vi har varme hender.

Vi er teikna inn i jorda.

Vi er stigar for dei smale,

maur, eit teikn i sola.

Å vere til i dag er blomen,

vakrare enn tre i snøen.

Å vekse opp med sjel og kropp,

og sjå den heile vide bøen.

Sprette som geita, sprette som graset,

vakne or molda, liv av det gamle.

Våren er komen, snøen er smelta.

Vi er så frie som fuglen, som geita.

Syngande fuglar, bræktande sau.

Forunderlege vår, livet på livet.

Bjørka og blomen, barnet og songen

helsar frøet og folket og landet.

Vi er fri som Dovrefjell og Glitretind.

Kjærleiken er vakker som ei sol.

Prestekrage, Katterot og Blåfiol.

Vi er til. Forunderlege Preikestol.

29 

GARD

Eg hadde ikkje gard,

eg hadde ikkje ku,

eg hadde ikkje sau og geit og gris,

eg hadde ikkje hest på stallen.

Men, eg hadde eit tre.

Og det var vondt å ramle ned.

Eg hugsar best ein sundag oppi skogen.

Ei vene lerke kom og song.

Eg hadde dress og sløyfeband.

Og sola steig og sola rann.

Eg hugsar best ein sundag oppi skogen.

Og gard, det fekk eg smått om senn.

Eg kjøpte dyr og alte nye fram.

Og det var sommar over alt.

Kjærleiken var god som gull.

Eg bygde hus og slott og sist:

Vi hadde Paradis på jord.

Eg rei på hest og gjette sau.

Eg stod på fjellet, såg mot nord,

og grein fordi eg elska ho.

Og det vart natt og det vart dag.

Og sola steig og sola rann.

Nå var eg sjølv eit fedreland.

Og fuglane var gått sin veg.

Og det var underleg å vere meg.

Ein konge i eit Paradis,

med slekt som stjerner over land.

Eg heiste flagg og takka Gud.

Nå var eg rik og skreiv i sand:

Takk til mor og far og Skaparen

for livet, for all naturen, stor og rein,

for sjølve meg, ein vesal lykkesvein.

30

HELSAR

Helsar deg med salmar og songar, helsar med gode ord.

Sjå, dine beste gåver er gratis, du får dei som mat på ditt bord.

Helsar med musikk frå stova, musikk frå ein tidleg vår.

Helsar frå undringsverda, ei varm og kjærleg hand.

Helsar og takkar Han som gav meg

så rikt og vakkert eit fedreland.

KUNST

Underlege skodespelar, underlege klovn.

Kvinner og menn i skogen, eit bål.

Dei målar kvarandre og græt.

Dei er kroppar forma i leire

under kvite skyer.

Og havet slår og slår. Og skogen syng.

Det siglar ein båt frå eit anna land

inn til mi hamn. Og flagget til topps.

Vi må sjå dette syn.

Ei kvinne, ein mann som leikar

og går hand i hand.

Kunst å vere menneske, sjå seg sjølv.

Gå på dei grøne slettene og vite

at ein er til, eit under.

Vi er denne framtida. Dagen i dag

er ikkje i morgon.

Vi treng å sjå inn i tida, høyre din pust.

Gud, hjelp oss å elske,

hjelp oss å sjå vi er til.

31

HUSAFJELLET

Å grave seg inn i deg

er galmannsverk.

Med si gåte er Husafjellet useieleg.

Mange ord om gøymestader, om hemmelege rom,

vegar inn til den andre sida.

Såg du desse svarte dørene,

dei blenkande ljosa?

Husafjellet tek imot alle. Sola kjem tidleg.

Hubroen ropar frå åssida. Og det vert natt.

Og barnet ser måne. Husafjellet skin i draumen.

Her skal vi byggje huset, her skal vi gå inn.

Vi står her og gjev av vår styrkje, og skriv

i det innvendige rommet, skriv våre namn.

Om hundre år kan dei sjå det, tyde skrifta

til eit museumsarkiv. Og Husafjellet blør

jarn. Tida er komen, og barnet kjem: Eit nytt hus.

Det hamrar frå taket. Og ein spegel og ein antenne

peikar opp. Husafjellet skal fange inn alle lydane.

Vi lever i ei tid med høgspenning. Til slutt får vi

eit hjarta av kopar. Vi kjenner ikkje kvarandre.

Lasarus søv i grava. Stilla er farleg. Livet kjem

med nye skot. Gårsdagen er ikkje som morgondagen.

Vi er eit nytt bilete. Husafjellet er som ein himmelvarde

for alle folk, ein romstasjon på jorda. Vi er vegane, vi

er dørene og vindaugo, vi er roma, vi er ljosa som skin.

32 

LEVE SAMAN

Alle, her vi bur i våre slott,

skulle finne same vegen

opp til fjellet, ut or fjellet,

over havet, over myr og is og ørkenland.

Alle skulle leve saman: gamle, unge.

Lat oss møtast ved ein stoppestad

og talast ved om dette.

Venn og nabo, kollega og kjenning,

slektning, vår far og mor.

Kjøp ingenting, men lev så godt du kan.

Vi har så mange roller her på jorda.

Alt vi skulle, ville, kunne,

og så vert vi berre narr...

Sjå at nokon kjem til møte. Bruk dei orda

som du kan. Leve saman, leve livet.

Det gjer stunda rik og varm.

Her skal ingen stå aleine ved ei grind.

Alle er vi med på vegen. Kanskje

er det eg og du ein dag. Og sola skin,

og minnene stig fram som stjerner.

Da er det tid til ro, madam.

Vi er eit kloster her på jord

og ser at heile verda er vår bror.

Vi skriv bøker, brev og songar

heile livet, til vi sovnar.

Livet er ei minnebok.